Росздравнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ Вӑрмар тата Шӑмаршӑ пульницисенче тепӗр хутчен тӗрӗслев ирттернӗ. Вӗсенче йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.
Ведомство ӗҫченӗсем пульницӑсене иккӗмӗш хут килсен тӗп тухтӑрсене штрафланӑ. Вӑрмар районӗн пульницинче эмел препарачӗсене упранӑ чухне унчченхи пекех йӗркене пӑснӑ-мӗн. Тӗп тухтӑра 10 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи пульницӑра вара пациентсене тӳлевсӗр эмелсем парас йӗркене пӑснӑ. Куншӑн тӗп тухтӑрӑн 15 пин тенкӗ штраф тӳлеме тивнӗ.
Ҫак кунсенче Шӑмӑршӑ районӗнчи Ярӑслав ялӗ хӑйӗн уявне паллӑ тунӑ. Ял пӗчӗкех мар — 205 хуҫалӑх, унта 407 ҫын пурӑнать. Туслӑ халӑх ял уявне хаваспах пухӑннӑ.
Малтанах ял халӑхне вырӑнти тӳре шара саламланӑ. Ярӑславсене саламлама ытти тӑрӑхран та килнӗ. Халӑх Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ ентешсене манмасть. Малтанах вӗсем палӑк умне чечексем хунӑ.
Ял пурнӑҫӗшӗн нумай тӑрӑшакансене, хастарлӑхӗпе палӑрнисене парнесемпе, грамотӑсемпе чысланӑ. Ялти вулавӑш литература монтажӗ хатӗрленӗ. Сцена ҫинче вырӑнти юрӑҫсем, чӑваш этрада артисчӗсем илемлӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Спорт мероприятийӗсӗр иртмен паллах. Волейбол лапамӗнче урамсем пӗр-пӗринпе ӑмӑртнӑ. Уявра пурне те шӳрпепе хӑналанӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприяти ташӑ каҫӗпе тата фейерверк янипе вӗҫленнӗ.
Шӑмӑршӑ районӗнче вырнаҫнӑ «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗнче «У медведя во бору» (чӑв. Упа патӗнче хыр вӑрманӗнче) экологи сукмакӗ йӗркеленӗ. Ун тӑрӑх ҫула тухакан туристсем валли нумаях пулмасть ҫӗнӗ объект вырнаҫтарнӑ.
Уйрӑмах хӳтӗлемелли ҫутҫанталӑк территорийӗ шутланаканскерте хир сыснипе паллаштараҫҫӗ. «Кабан» (чӑв. Хир сысни) чарӑнура тӑхтаса тӑракансем ку чӗрчунӑн макетне тӳрех асӑрхӗҫ. Унсӑр пуҫне хир чӗрчун пурнӑҫӗпе, вӑл хӑйне епле тытма пулӑшнипе паллашма май килӗ.
«Упа патӗнче хыр вӑрманӗнче» сукмака наци вӑрманӗ 2014 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче Баскакри вӑрман хуҫалӑхӗн территорийӗнче йӗркеленӗ.
Экологи сукмакӗпе кирек кам та ҫула тухма пултарать. Пӗччен те, ушкӑнпа та. Экскурси пӗрле ӗмӗтленекенсене (83546) 2-35-06 телефонпа шӑнкӑравласа пӗлтерме сӗнеҫҫӗ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи васансем нимелле ҫул сарнӑ.
Асӑннӑ ял тӑрӑхӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх, урама йӗркене кӗртме Карл Маркс урамӗнче пурӑнакансем тухнӑ. Вӗсем пурте пӗрле пухӑнса ӗҫленӗ. Вак-тӗвек чултан сарнӑ ҫул тӑршшӗ 200 метрпа танлашать.
Алӑпа кӑна нумай ӗҫ туса пӗтереймӗн. Урамри халӑха пулӑшма трактор та пырса ҫитнӗ. Ҫул сарнӑ-сарнах, ҫурхи шыв-шура тата ҫумӑр шывӗ юхма канав та хӑварнӑ, шыва пухӑнма ҫӑлкуҫсем те алтнӑ.
Ваннӑ кирпӗче ял ҫыннисем хайсен шучӗпе туянман — ӑна район центрӗнчен кӳрсе килнӗ. Кивӗ тата ишӗлекен ҫуртсен шутне лекнӗ нумай хваттерлӗ ҫуртсене ишнӗ май унтан тухакан кирпӗче ял урамне сарма турттарса килнӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннисене асра тытса Елчӗк районӗнчи виҫӗ ялта: Аслӑ Елчӗкре, Курнавӑшра, Ҫӗнӗ Эйпеҫре — палӑксем ҫӗнӗрен уҫнине пӗлтертӗмӗр-ха.
Шӑмӑршӑра вара Германире хӗсметре пулнисене асра тытса тата хисеп туса палӑк уҫнӑ. Тепӗр майлӑ каласан, 1945 ҫулта унта пулнисене кӑна мар, ҫар тивӗҫне унта 1994 ҫулччен пурнӑҫланисене те асра тытас тенине пӗлтерекен палӑк ку. Хамӑр историе манас мар тесе тунӑ ятпа хатӗрленӗ палӑка паян, ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, уҫнӑ.
Палӑк уҫас шухӑша «Германири Совет ҫарӗсен ушкӑнӗн ветеранӗсен республикӑри канашӗ» общество организацийӗ пуҫарнӑ. Монумента гранитран тата мрамортан хатӗрленӗ. Постамент ҫине асӑну плити вырнаҫтарнӑ. Варринче вара хӗҫне антарнӑ совет салтакӗ, ҫӑлнӑ хӗрачана тытса тӑраканскер, тӑрать.
«Чи тӗрӗс те суйма май килмен кӑтарту — 100 гектар пуҫне ял хуҫалӑх продукцийӗ туса илни», — теме юрататчӗ Шупашкар районӗнчи Свердлов ячӗллӗ колхоза, ас тӑвасса виҫӗ теҫеткене яхӑн ҫул, ертсе пынӑ Александр Пушкин. Ҫак цифра тӑрӑх хакласан, ял хуҫалӑх продукцине туса илекенсем Шупашкар районӗнче пуринчен тухӑҫлӑрах ӗҫленӗ. Кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта Чӑвашстат кӑтартӑва ку енпе тишкернине сӑнанӑ май ҫапла пӗтӗмлетме май килет.
100 гектар ял хуҫалӑх ҫӗрӗ пуҫне ял хуҫалӑх продукцине республикӑра вӑтамран 430 пин тенкӗлӗх туса илнӗ. Шупашкар районӗнче ку цифра 2137 пин тенкӗпе танлашать, Патӑрьел районӗнче — 515 пин, Шӑмӑршӑ районӗнче — 501 пин, Муркаш районӗнче — 450 пин, Ҫӗрпӳ районӗнче — 451 пин.
Ытти района илсен, 105 пин тенкӗрен пуҫласа (Улатӑр районӗнче) 427 пин тенкӗ таран (Вӑрнар районӗ).
Кӑҫал республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем хире пӗлтӗрхинчен пилӗк кун маларах тухнӑ. Кун пирки ӗнерхи Правительство ларӑвӗнче ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов пӗлтернӗ.
Чӑн та, Елчӗк районӗнчи «Прогресс» обществӑра ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кӗрхи культурӑсене апатлантарма пуҫланине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Анчах елчӗксенчен маларах улатӑрсем хире тухса ӗлкӗрнӗ. Унти «Митра» тата «Новь» тулли мар яваплӑ обществӑсем, Н.Н. Назарован хресчен-фермер хуҫалӑхӗ ака уйӑхӗн малтанхи кунӗсенчех кӗрхи тулла удобрени сапма тытӑннӑ.
Ӗнерхи куна илсен, республикӑри 19 районта ҫурхи ӗҫсене тытӑннӑ. Патӑрьел районӗнче сухан вӑррине акма пуҫланӑ, ҫуртри тӗштырӑна та акма тытӑннӑ. Шӑмӑршӑпа Патӑрьел районӗсенче ҫурхи культурӑсене 98 гектар ҫинче акса хӑварма та ӗлкӗрнӗ. Пӗтӗмпе вара кӑҫал 580 пин гектар ҫинче тыр-пул акса туса илме палӑртнӑ.
Шӑмӑршӑ ялӗнче 32 ҫулти арҫын шӑнса вилнӗ тӗлӗшпе тӗпчев ирттереҫҫӗ. Вӑл киле 100 метр ҫеҫ ҫитеймен.
Пӑтӑрмах умӗн ӑна ӳсӗр курнӑ. Унӑн виллине паян ирхине тупнӑ. Вӑл Шӑмӑршӑ ялӗ хӗрринче выртнӑ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын шӑнса вилнӗ. Кӗлетки ҫинче суран таврашӗ пулман. Халӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Арҫын эрех ӗҫнипе ӗҫменнине те экспертиза ирттерсе палӑртӗ.
Ял хуҫалӑх отраслӗшӗн хальхи вӑхӑт яваплӑ тапхӑрсенчен пӗри. Вӑрлӑха ака кондицине лартмалла, ҫитменнине туянмалла, ҫунтармалли-сӗрмелли материал, техника валли саппас пайсем, удобрени илмелле.
Шӑмӑршӑ районӗнчи «Колос» тулли мар яваплӑ хуҫалӑх акана тухма хатӗр темелле. Унта вӑрлӑх та йӑлтах кондициллӗ, бензин-топливо та ҫителӗклех туянса хатӗрленӗ, удобрени кӳрсе килесси малалла пырать. Ҫураки валли кирлӗ техникӑна ҫак уйӑх вӗҫлениччен юсаса пӗтермелле.
Хуҫалӑхӑн учредителӗпе Юрий Павелкинпа паян Шӑмӑршӑ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Денисов тӗл пулнӑ. Юрий Павелкин — «СимбирскМука» учредителӗ, «Симбирка» суту-илӳ ҫурчӗн тӗп директорӗ. Район ертӳҫине ҫав ҫын кӑҫал ҫуртрисем 1300 гектар йышӑнассине пӗлтернӗ, ҫав шутран 400 гектарне сахӑр кӑшманӗ йышӑнӗ.
Чӑваш Енре чи лайӑх культура учрежденийӗсене тата вӗсенче тӑрӑшакан пултаруллӑ ӗҫченсене палӑртма конкурс ирттернӗ. Кӑҫалхине 61 заявка пырса ҫитнӗ: 37-шӗ — муниципалитет культура учрежденийӗсенчен, 24-шӗ — муниципалитет учреждейӗсенче ӗҫлекенсенчен.
«Ача-пӑча ӳнер шкулӗнчи чи лайӑх педагогика ӗҫченӗ» тата «Муниципалитет музейӗнчи чи лайӑх ӗҫчен» номинацие пӗрер заявка тӑратнипе ку енӗпе ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртман.
Чи лайӑх культурӑпа кану учрежденийӗсенчен Улатӑр районӗнчи Октябрьскинчи, Элӗк районӗнчи Питӗшкассинчи, Патӑрьел районӗнчи Пӑлапуҫ Пӑшьелти, Комсомольски районӗнчи Урмайри, Муркаш районӗнчи Шетмӗпуҫӗнчи, Пӑрачкав районӗнчи Напольное ялӗнчи, Шӑмӑршӑ районӗнчи Кивӗ Чукалти, Етӗрне районӗнчи Лапракассинчи, Тӑвай районӗнчи Мушарти культура ҫурчӗсене палӑртнӑ.
+13.3 °C